Չորեքշաբթի, 12 Մարտի 2014

 

2014 թ. հունվարից Ուկրաինան նախագահում է ԱՊՀ-ում: Կիևի նախաձեռնությամբ մարտի 7-ին պետք է տեղի ունենար
ԱՊՀ
ԱԳՆԽ
նիստը,
սակայն
նախատեսված
միջոցառումը
չկայացավ`
ՙԱՊՀ
ԱԳՆԽ
անդամների
խիտ
ժամանակացույցի՚
հետևանքով:
Կիևում
իշխանափոխությունը
և
ոչ
միանշանակ
իրավիճակը
Ղրիմում
ինչպե՞ս
կանդրադառնան
այդ
նախագահության
հեռանկարների
և
ընդհանուր
առմամբ
ԱՊՀ
հեռանկարների
վրա:

 

90-ական թթ. երկրորդ կեսից ԱՊՀ զարգացումը շարունակվել է անբարենպաստ պայմաններում: Սկզբնական պատճառը
ստացված
ինքնիշխանությունից
էյֆորիայի
մեջ
էր`ներքաղաքական
խնդիրների
ավելացման
պայմաններում:
Շատերն
էին
ցանկանում
արագ
արդյունք
ստանալ
ինտեգրացումից,
սակայն
ԱՊՀ
շրջանակներում
ստեղծված
ինստիտուտները
բավարար
արդյունավետ
չէին
աշխատում:
Այդ
ամենը
ոչ
միայն
խոչընդոտել
է  տնտեսական ինտեգրմանը, այլ նաև հանգեցրել Համագործակցության ներսում խորը ճգնաժամի,
երբ
ԱՊՀ  գործունեության առանձին ուղղությունների
անգործունությունն
ավելի
ու
ավելի
ակնհայտ
էր
դառնում:
Տնտեսական
ինտեգրման
անհաջողությունն
էլ
հանգեցրել
է
հետխորհրդային
տարածքում
ռազմաքաղաքական
ոլորտում
կենտրոնախույս
միտումների,
որոնք
ուժեղացել
են
Արևմուտքի
ազդեցության
ներքո:

 

Այժմ ԱՊՀ և ՀԱՊԿ ռազմական կառույցները որոշ չափով կրկնորդում են միմիանց, մասնավորապես`ՀՕՊ ոլորտում:
Հաշվի
առնելով
Ադրբեջանի,
Վրաստանի,
Մոլդովայի
և
Ուկրաինայի
շարունակվող
կողմնորոշումը
դեպի
Արևմուտք,
ինչպես
նաև
Թուրքմենստանի
չեզոք
կարգավիճակի
պահպանումը`ըստ երևույթին,
պետք
է
սպասել
ԱՊՀ
ռազմական
կառույցների
թուլացում:
Դրանց
փոխարեն
կգործեն
ՀԱՊԿ
և,
հնարավոր
է,
ՆԱՏՕ-ի համանման
կառույցները:
Դա
ռազմաքաղաքական
առումով
զգալիորեն
կթուլացնի
ԱՊՀ-ն:

Միաժամանակ նախկին ԽՍՀՄ տարածքում ստեղծված`տնտեսության խնդիրներով զբաղվող տարածաշրջանային կազմակերպությունները միավորում
են
ԱՊՀ
պետությունների
առնվազն
կեսը:
Այսպիսով`
տնտեսական
և
քաղաքական
խնդիրների
կարգավորման
համար
հարթակի
պահպանման
պահանջը
չի
վերանում:
Այս
առումով
ԱՊՀ-ին փոխարինող
դեռ
չկա:

 

ԱՊՀ գործունեության վրա ինչպե՞ս կանդրադառնա ուկրաինական ճգնաժամը:

 

Ուկրաինայում առկա ճգնաժամն, անկասկած, հզոր հարված կհասցնի Անկախ պետությունների համագործակցությանը: Ամենայն
հավանականությամբ,
ԱՊՀ
կպահպանվի,
ինչպես
և
2008 թվականի
օգոստոսին
Կովկասի
պատերազմից
հետո,
սակայն
լրջորեն
կթուլանա:
Դա
կառնչվի,
առաջին
հերթին,
ԱՊՀ
ռազմական
կառույցներին:
Միանգամայն
հնարավոր
է,
որ
Ուկրաինայի
նոր
ղեկավարությունը
լիովին
դուրս
գա
դրանցից,
ինչպես
նաև
դադարեցնի
ԱՊՀ
անդամությունը`
Վրաստանի
օրինակով:
Հետագայում
շատ
բան
կախված
կլինի
Ուկրաինայի
իրավիճակից:
Եթե
նրան
հաջողվի,
ինչը
շատ
քիչ
է
հավանական,
լիովին
վերակողմնորոշվել
դեպի
Արևմուտք,
ընդհուպ`
ՆԱՏՕ-ին անդամակցում,
ապա
Համագործակցությունն
էապես
կթուլանա
ներսից:
Սակայն,
առավել
հավանական
է
այն
սցենարը,
երբ
Ղրիմը
կդառնա
փաստացի
անկախ,
ինչը
կուղեկցվի
Ուկրաինայի
ապաինտեգրամբ`
Կիևի
կենտրոնական
իշխանության
չափազանց
թուլացման
դեպքում:
Այդ
պայմաններում
ԱՊՀ-ն Ուկրաինայի
կամ
նրա
առանձին
շրջանների
համար
դարձյալ
կարող
է
սկսել
դրական
դեր
խաղալ
որպես
գործոն,
որը
խոչընդոտում
է
երկրի
լիակատար
ապաինտեգրմանն
ու
փլուզմանը:
Կասկածում
եմ
ԱՊՀ-ում իր նախագահությունն
արդյունավետ
օգտագործելու
Ուկրաինայի
ունակությանը:
Այժմ
Կիևին,
ակնհայտորեն,
դա
չի
մտահոգում:
Իսկ
Ուկրաինայի
նոր
ղեկավարությունն
առավելապես
մտահոգված
է,
այսպես
կոչված,
ներքին
անջատականության
և
սեփական
լեգիտիմության
հաստատման
խնդիրներով:
Թեև
չի
բացառվում,
որ
Կիևը
փորձի
ԱՊՀ
հարթակն
օգտագործել
ուկրաինական
հարցի
նկատմամբ
Ռուսաստանի
դիրքորոշումը
քննադատելու
համար:

 

Ձեր կարծիքով, այսօր իրականում ի՞նչ գործընթացներ են տեղի ունենում
Ուկրաինայի
շուրջ:

 

Ուկրաինայում Արևմուտքը փորձում է պատժել Ռուսաստանին սիրիական, իրանական և տարածաշրջանային այլ ճգնաժամերի
կարգավորման
հարցում
չափազանց
ինքնուրույն
քաղաքականության
համար:
Իրականում
Ուկրաինայի
շահերը
քչերին
են
հուզում:
Վերջինիս
օգտագործում
են
ընդամենը
որպես
ՌԴ
նկատմամբ
ճնշման
գործիք:
Չէ
որ
Կիևին
ԵՄ-ում ոչ ոք չի սպասում,
և
ոչ
ոք
չի
պատրաստվում
իր
սահմանները
բացել
ուկրաինացիների
համար:
Քաղաքական
տեսակետից
Արևմուտքի
համար
ավելի
ձեռնտու
է
տնտեսական
քաոսը
և
անիշխանությունն
այնտեղ,
քանի
որ
դա
խնդիրներ
կստեղծի
մերձակա
ռուսական
տարածքների
համար:
Այս
առումով
շատ
մարդկանց,
ովքեր
այդքան
ցանկանում
էին
Վիկտոր
Յանուկովիչի
իշխանության
տապալումը,
խորը
հիասթափություն
է
սպասում:

Ի տարբերություն Արևմուտքի` Ռուսաստանը չէր պատրաստվում ակտիվորեն միջամտել Ուկրաինայի գործերին: Բայց Ռուսաստանին այնպիսի պայմաններում են դրել,
երբ
արդեն
չէր
կարող
չարձագանքել:
Իհարկե,
կարելի
է
դատապարտել
Ուկրաինայի
տարածքում
ՌԴ
ԶՈւ
օգտագործման
վերաբերյալ
Դաշնության
խորհրդի
որոշումը
կամ
Վլադիմիր
Պուտինի
ինչ-որ որոշումներ,
բայց
դրանք
պայմանավորված
են
իրավիճակով,
որոնք
Արևմուտքը
գիտակցաբար
ստեղծել
է:
Իհարկե,
Ուկրաինայում
ամեն
բան
չի
ընթացել
այնպես,
ինչպես
ակնկալում
էին
Արևմուտքում`
ձգտելով
Կիևում
հաստատել
իրենց
կողմից
ամբողջովին
վերահսկվող
կառավարություն,
սահմանափակել
Մաքսային
միության
ընդլայնումը
և
անկայունություն
ստեղծել
ռուսական
տարածքների
մոտ:
Սակայն,
Արևմուտքը
սխալ
հաշվարկ
է
կատարել`մտածելով,
թե
Մոսկվան
ոչ
մի
կերպ
չի
արձագանքի
դրան:
Այնտեղ
գերագնահատել
են
սեփական
քաղաքական
և
տնտեսական
հնարավորությունները,
հաշվի
չեն
առել
ԵՄ
տնտեսությունում
ՌԴ
խորը
ներգրավվածությունը
և
ռուսամետ
լուրջ
տրամադրությունները
Ուկրաինայի
արևելքում
ու
հարավում:
Հաշվի
չեն
առել,
որ
2013 թ.
Ռուսաստանի
ընդհանուր
ապրանքաշրջանառությունը
եվրոպական
պետությունների
հետ
կազմել
է
$380 մլրդ:
Արդյունքում
սկսվել
է
Ուկրաինայի`որպես
միասնական
պետություն,
փլուզման
գործընթացը:

 

Ի տարբերություն ԱՄՆ-ի`Եվրոպան, կարծես, այնքան էլ չի աջակցում Կիևի նոր իշխանությանը…

 

Ապրանքաշրջանառության ներկայիս մակարդակի, Կատարից հեղուկ գազի օգտագործման անբավարար ենթակառուցվածքի բացակայության և թույլ
ԶՈւ
պայմաններում
Բեռլինը,
նույնիսկ
ամերիկամետ
կանցլեր
Անգելա
Մերկելի
պարագայում,
չի
կարող
դեմ
գնալ
սեփական
շահերին`իրական
առճակատման
մեջ
մտնելով
Մոսկվայի
հետ:

Իհարկե, դա չի բացառում առնվազն 2013 թ. դեկտեմբերից Գերմանիայի կողմից տեղեկատվական պատերազմ վարելը,
մոտ
ժամանակներս
տրամադրվող
վիզաների
սահմանափակումները
կամ
քաղաքական
ու
մշակութայիմն
շփումների
որոշակի
կրճատումը,
ինչպես
նաև
ՌԴ
և
Եվրոպայի
միջև
ազատ
առևտրի
գոտու
ստեղծման
շուրջ
քննարկումների
դադարեցումը:
Սակայն,
Բեռլինում
շատ
լավ
հասկանում
են,
որ
իրենց
համար
Մոսկվան
այլընտրանք
չունի:
Հետևաբար`հարկավոր
է
պայմանավորվել:Նման իրավիճակում
է
գտնվում
Ֆրանսիան,
որի
ընկերությունները
ՌԴ
զենքի
մատակարարման
խոշոր
պայմանագրեր
են
իրականացնում:
Իսկ
Լոնդոնյան
բորսայում
տեղաբաշխված
են
ռուսական
արժեթղթերը,
որոնց
դուրս
բերումը
Մեծ
Բրիտանիայից
կարող
է
լուրջ
ցնցումներ
առաջացնել
ֆոնդային
շուկայում:
Ելնելով
դրանից`ՌԴ նկատմամբ
տնտեսական
պատժամիջոցներ
կիրառելու
մասին
ավելի
շատ
խոսում
են
այն
երկրները,
որոնք
Մոսկվայի
հետ
զգալի
ապրանքաշրջանառություն
չունեն,
օրինակ`ԱՄՆ-ն:
2013 թ.
ռուս-ամերիկյան
ապրանքաշրջանառությունը
կազմել
է
$38 մլրդ:
Մեր
երկրների
համար
նույնիսկ
դրա
լրիվ
դադարեցումը,
ինչը
գործնականում
անհնար
է,
կրիտիկական
չէ:
Ըստ
որում,
Մոսկվան
դրական
սալդո
ունի
նման
ապրանքաշրջանառությունից,
մեր
ներմուծումը
կազմել
է
$11 մլրդ,
այդ
պատճառով
առևտրի
կրճատումն
ավելի
շատ
վնաս
կհասցնի
ամերիկացիներին:
Ըստ
որում,
պետք
չէ
մոռանալ
բազմաթիվ
ԱԷԿ-երի, հրթիռային
շարժիչների
համար
ցածր
հարստացված
ուրանի
և
որոշ
այլ
ապրանքների
ռուսական
մատակարարումներից
ԱՄՆ
կախվածության
մասին:
Փոխարենը
եվրոպական
ընկերությունները
հաճույքով
կզբաղեցնեն
իրենց
ամերիկացի
գործընկերների
տեղը
ռուսական
ներքին
շուկայում:

Հնարավո՞ր է արդյոք Ուկրաինայում իրադարձությունների ռազմական
սցենարով
զարգացումը,
թե՞
աշխարհաքաղաքական
դիմակայությունն,
այնուամենայնիվ,
կավարտվի
նոր
պայմանավորվածություններով,
որոնք
նոր
ստատուս-քվո կստեղծեն
աշխարհակարգում:

 

Ռուսաստանի և Ուկրաինայի ԶՈւ, ՌԴ և ընդհանուր առմամբ ՆԱՏՕ-ի կամ Դաշինքի առանձին պետությունների միջև որևէ պատերազմ
չի
կարող
լինել:
Որպես
ռազմական
փորձագետ`
բացառում
եմ
Ուկրաինայում
իրադարձությունների
ռազմական
սցենարով
զարգացումը Բրյուսելի չմիջամտելու հիմնական պատճառն այն է, որ սովորական սպառազինությունների ոլորտում
ՆԱՏՕ-ի գերազանցության
պայմաններում
Մոսկվան
ստիպված
կլինի
դիմել
տակտիկական
միջուկային
զենքի
օգտագործմանը:
Դա
ոչ
ոք
թույլ
չի
տա:
Բացի
այդ,
Ուկրաինայի
զինված
ուժերն
ամբողջովին
բարոյալքված
են:
Երկիրն
այսօր
չի
կարող
ո’չ մոբիլիզացնել,
ո’չ զինել
բնակչությանը:
Այս
պայմաներում
Արևմուտքի
համար
ստեղծված
իրավիճակից
միակ
ելքը
Ռուսաստանի
հետ
պայմանավորվելն
է:
Ուկրաինական
ճգնաժամի
կարգավորումն
աշխարհակարգում
նոր
ստատուս-քվոյի
ստեղծման
չի
հանգեցնի,
սակայն,
դա
սկզբունքորեն
կփոխի
Ռուսաստանի
դերը,
որի
հետ
վերջապես
կսկսեն
հաշվի
նստել
համաշխարհային
և
տարածաշրջանային
խնդիրները
կարգավորելիս:

 

Կարծու՞մ եք արդյոք, որ հետխորհրդային տարածությունում ազդեցության փաստացի
վերականգնմանն
ուղղված
նախագծից
Մոսկվայի
հրաժարումը
ռուսական
տարածքում
արևմտյան
և
թուրքական
ապաինտեգրացիոն
նախագծերի
իրականացման խթան կհանդիսանա: 

 

Ուկրաինայում արևմտյան նախագիծն իրականացնել փորձող ուժերի հիմնական նպատակն է` խոչընդոտել հետխորհրդային տարածքում Ռուսաստանի
ցանկացած
ինտեգրացիոն
նախագծի:
Դա
սխալ
և
քաղաքականապես
անհեռատես
դիրքորոշում
է:
Այն
հիմնված
չէ
իրավիճակի
իրական
գնահատման
և
Արևմուտքի
ռեսուրսները
հաշվի
առնելու
վրա:
ԵՄ
և
ստեղծվող
Եվրասիական
միության
միջև
փոխգործակցություն
հաստատելու
փոխարեն
ամեն
կերպ
հակազդելու
խնդիր
է
դրվում:
Ըստ
որում,
շատ
է
խոսվում
Ռուսաստանի
կայսերական
հավակնությունների
մասին,
բայց
ոչինչ
չի
ասվում
Արևմուտքի
դիկտատի
մասին:

Հաշվի առնելով դա` Մոսկվան շարունակելու է հետխորհրդային տարածքում իրականացնել
սեփական
ինտեգրացիոն
նախագծերը:
Իհարկե,
Արևմուտքի
հակազդեցության
պայմաններում
դրա
համար
ավելի
շատ
ռեսուրսներ
կպահանջվի:
Այնուամենայնիվ,
այդ
նպատակն
իրագործելի
է,
թեև
այն
կարող
է
պահանջել
քաղաքական,
տնտեսական
և
նույնիսկ
ռազմական
համագործակցության
ընդլայնում
ինչպես
Չինաստանի,
այնպես
էլ
Իրանի
և
մի
շարք
այլ
տարածաշրջանային
խաղացողների
հետ: